痴砚话(用之)
砚工市估,往往传蜡於砚,俾其滑莹,蜡性朝腻,稍清尘垢,便
觉昏黯,且其傅蜡之法,每先用火炙石使热,而後涂蜡,冀使沁石中
·泯然无迹。石本水德,堪火攻,纵为水岩妙质,经此烤炙,润腴
之性巳损矣。或谓涂蜡所以护石,俾可不清墨汚手泽;传石外,
石之能事,无从发抒,抑又何取佳石,日有雾里看花之概,故予终不取
也
端石细润柔嫩,自宜善护;砚中凿小池者,勿便乾涸,每朝储易清
水,用以养石,保其腴润之性;磨墨甲後,便即洗涤,免积墨蚀损石质
●砚之法,忌热水,忌能布纸屑,旧#用新蓬壳,取其柔软,今有
海棉,更《莲蓬爲佳。至砚积有黑者,可以皇角水洗,而以半夏切
片拭之。
端石又有一绿端」「白端」,粤人如神之,値甚钜,其实乃距羚
羊远处之山坑所产,不能及水嵗大西洞之佳,昔人着「端深砚坑考
]早论之矣。
尙有「黑端」其色深苍而黑●微有小眼而乏层晕,闻实湖南辰州所产
,端溪贩夫每购其璞以归,琢治出售,号及「里端」。其材不见佳也。
湘中尙有浓石,色面端石相似,日有「紫例金带」紫袍玉带」之称;
磨久转硬,愈用愈光,渐如镜而●滑不受墨,然不知者每误为端石购