黄冈王芳渡妻熊
氏墓志熊十力
黄冈王芳渡妻者,名言珍,同里熊持中
长女也·十力於持中爲族兄弟,少相友爱,
视犹同产,自清末迄民国初建,政柄屡易,
士之才佛者竞趋於革命,奔走犯难,所在多
有,持中与十力亦预焉·十力三十後始脱党
籍,专力於学,而持中虽饥寒困辱不易其志
。及党人秉政,乃绝意进取,人以为难能
言珍性行盖秉之其父,幼而慧敏,长而贞静
,诵书能解,闻义则悦,每谓女子所以讲阅
受,皆冶容自招,故於丽服珍御,屏之唯
恐不远,可以觇其识矣·少以父母之命,字
於同里王芳渡,芳渡厚少文,及嫁,事之
惟谨。生一男,日名村,仅七月,而芳渡以
肺疾殁,言珍恸不欲生,旣而叹曰:「吾父
母舅姑俱存,而遗孤犹在襁褓,俯仰有责,
死非义也一。於是力养以代子职,慈育以兼
父道,困悴忧迫,极人生之至苦。终以全其
志行,而损其天年●伤哉民国二十五年七
月,闻同产弟世汤之丧,还家哭之,入门,
一恸遽絶,年仅三十有三·族叔父十力闻之
曰:「今世狂愚之人咸欲去礼,以为失节事
小,俄死事大·士大夫苟爲求生,无所不至
。其风被於妇人女子,从欲而动,朝相悦而
夕相捐·夫弃其妇,妇倍其夫者,衆矣。视
父母,舅姑,犹路人也。岂其性实然哉,亦
陷溺其心者有以使之耳。吾家累世秉,遗
泽甚长,贤哉吾族兄持中,有女如此,亦可
以振隤俗,愧当世之士矣·夫天之所以高
,地之所以厚,人之所以生,物之所以成,
皆此一念不容已之心爲之耳。唯是心之不存
,乃议去而贱节,人道之熄,可立而持也