宋
1.李允则,昌德初真宗以契丹新定和议,雄州之守难,其人召宰执议之。宰执首举允则,群臣咸谓当其才也,遂有是命。明年始置河北沿边安抚使,即以允则为之。允则在雄十四年,河北既罢兵,治城垒不辍。虏主问其相张俭曰:“闻南朝尚修城,偕得无违誓约。”俭曰:“李雄州长者,不足疑。”既而有以为言,诏诘之。允则奏曰:“初通和,不即完治,他日有所颓圯,复安敢动?因此废守备。臣恐虏性不可测。”上以为然。城北旧有壅城,允则欲合大城为一,先建东狱祠,出黄金百两为供器,道以鼓吹,居人争献金银。久之,密自撤去,声言盗自北至,遂下令捕盗。三移文北界,乃兴版筑,扬言护祠而卒就开城浚壕,起月堤,自此壅城之人悉内城中。北旧议马阬,城中起楼为斥堠,望十里。自罢兵,人莫敢登。允则曰:“南此既讲和,安用此为命?”撤楼夷阬,为诸军蔬圃,浚井䟽洫,列畦垄,筑木短垣纵横其中,植以荆辣,而其地益阻险。因治坊巷,徙浮图北垣上。州民旦夕登望三十里,下令安抚司所治境有隙地,悉种榆。久之,榆满塞下。上元旧不然,灯允则结䌽山,聚优乐使民纵游。明日侦虏酋欲问入城中观,允则与同僚伺郊外,果有紫衣胡人至,此夕与俱入传舍,不交一言,出妓女罗侍左右,剧饮而罢,且置所乘骡庑下,使道去,即幽州统军也。后数日,为虏所诛。尝宴军中,田仗库火,允则作乐行酒不辍,副使请救,不答。少顷,火息,命悉瘞所焚物,密遣使持檄瀛州,以茗笼运器甲,不旬日,兵数已完,人无知者。枢密院请劾其不救,状上曰:“允则必有谓姑诘之。”对曰:“兵械所藏,儆火甚严,方燕而燔,必奸人为害,救之事或不测。”又得虏谍,释缚厚遇之。谍因出所刺㳂边金,杀兵马之数。允则曰:“若所得谬矣。”呼主吏按籍书实数与之。谍请加缄印,因厚赐以金,纵遣。未几,继至,还所与数缄印如故,反出虏中兵马、财力、地里远近,委曲以为报。一日,民有诉,为虏人殴伤而遁者,允则不治,与伤者二千众,以为怯。逾月,幽州以其事来诘,答以无有,盖他谍欲以殴人为质验,得此报以为妄,乃杀谍。雲翼萃亡入虏中,允则移文督还,契丹报以不知所在。允则曰:“在某所。”契丹骇,不敢隐,即归。乃斩以徇,后无敢亡者。蒙齐袁氏曰:“帅困以真才为重,以善谋为主。有才而无谋,不足以为真才矣。”允则之守边也,胷中之谋愈出愈奇,懼虏人疑已。而杨言护狱祠,修城筑也,引水作石梁,聚舟为竞渡,寓水战也。撤楼夷阬,而植榆塞下,设险固也。上元旧不然,灯特结山,张乐使民纵游,䧟虏将也不救火灾,密运器甲以补所焚,安众心也。此犹易能耳,未足以见其奇。虏遣间谍刺我兵数,而能使谍者转为我用,此一奇也。虏殴吾民,将以为质。我能反其锋而用之,又一奇也。云翼卒伍之迯,虏以不知所在为辞而允,则指言某处。运智如神,又一奇也。天下多事之秋,使困外之寄者皆善谋。如此可以宽顾忧矣。虽然,设谋易用,谋难自信易为上。所信难。李牧纵匈奴数侵赵边,而终不肯出战。谋则善矣,然其迹似乎养寇。陆抗与羊佑边境交和谋,亦善矣,然其迹似乎卖国必也。上之人宽洪大度,听其所为而无掣肘之患,则谋成而功立。不然,信任不专,谗间入之,则所以桡其谋者多矣。予是以深取李允则之善谋,而又三叹真庙之善听也。P6-9